تلاش برای اجماع جهانی در مقابله با گرد و غبار

به گزارش ایسنا روز جهانی محیط زیست هر سال در پنجم ژوئن جشن گرفته می شود. روز جهانی محیط زیست بزرگترین رویداد بین المللی محیط زیست است که توسط برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) رهبری می شود و از سال 1973 هر ساله توسط میلیون ها نفر جشن گرفته می شود. شعار امسال روز جهانی محیط زیست «احیای زمین، تاب آوری در برابر بیابان زایی و خشکسالی» است.

احیای زمین یکی از ارکان اصلی دهه سازمان ملل برای احیای اکوسیستم (2021 تا 2030) است. یک فراخوان تقویت شده برای حفاظت و احیای همه اکوسیستم ها در سراسر جهان، که برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار حیاتی است. یکی از راه های احیای زمین، جلوگیری از تخریب خاک است. این در حالی است که 125 میلیون هکتار از منابع طبیعی کشور در حوزه فرسایش آبی است و نرخ فرسایش خاک ایران شش تا هفت برابر میانگین جهانی است.

طوفان های شن و گرد و غبار یکی از عوامل موثر در تخریب اراضی و افزایش بیابان زایی و همچنین سلامت، رفاه و معیشت انسان، جنگل زدایی، از بین رفتن تنوع زیستی و بهره وری زمین است. با توجه به تغییرات آب و هوایی و خشکسالی مداوم، این طوفان ها می توانند مشکلاتی را برای کشورها ایجاد کنند. به عنوان نمونه، سازمان جهانی هواشناسی در گزارشی به خشک شدن تالاب هامون و وقوع طوفان های گرد و غبار اشاره می کند: در اواسط شهریور ماه، طوفان گرد و غبار بخش هایی از جمهوری اسلامی ایران، افغانستان و پاکستان را درنوردید و مشکلاتی را برای سلامتی ایجاد کرد. برای ساکنان خود البته ایران در غرب و شمال غرب کشور نیز با گرد و غبار کشورهای همسایه دست و پنجه نرم می کند.

بیشتر بخوانید:

125 میلیون هکتار از منابع طبیعی در حوزه فرسایش آبی قرار دارد

نیاز به درک بهتر اثرات چندوجهی طوفان های شن و غبار

گزارش سازمان جهانی هواشناسی از وضعیت سیل و خشکسالی در ایران

فرسایش خاک در ایران 7 برابر میانگین جهانی است

در سال‌های اخیر، سازمان حفاظت محیط‌زیست تلاش کرده است تا با فعال‌تر کردن دیپلماسی محیط‌زیست، کمک‌های کشورها را برای کاهش طوفان‌های گرد و غبار جلب کند. علی محمد طهماسبی بیرقانی – دبیر ستاد ملی سیاست گذاری و مدیریت هماهنگی مقابله با پدیده گرد و غبار – در این خصوص به ایسنا وی می گوید: در حوزه دیپلماسی گرد و غبار در دولت سیزدهم همایش منطقه ای با حضور 11 کشور منطقه و تعدادی نهاد بین المللی و یک کنفرانس بین المللی با حضور حدود 50 کشور و 15 نهاد بین المللی برگزار کردیم. در هر دو کنفرانس اظهارات بسیار خوبی داشتیم که موضوعاتی را در رابطه با ایجاد مرکز منطقه‌ای و صندوق حمایت از اقدامات اجرایی منطقه‌ای و بین‌المللی، اجرای دو طرح عملیاتی زیرمنطقه‌ای غرب، جنوب غرب، شرق و شمال شرق کشور بیان کرد. کشور. علاوه بر این، بحث های زیادی در مورد تبادل اطلاعات و تجربیات مطرح شد.

وی می افزاید: از شهریور ماه تا پایان سال گذشته کارهای زیادی روی آن انجام شد و در پایان سال گذشته با الهام از این بیانیه پیش نویس مصوبه ای برای مقابله با طوفان های شن و گرد و غبار تهیه و به ارائه شد. ششمین مجمع محیط زیست سازمان ملل متحد در نایروبی. با تلاش سازمان محیط زیست، وزارت امور خارجه و سفارت ایران در نایروبی، پس از جلسات طولانی و چندین دور مذاکره، یکی از طرف هایی بودیم که مصوبه پیشنهادی آن در مجمع تصویب و به همه طرف ها ابلاغ شد. در حال حاضر وظیفه اصلی بین المللی ما پیروی از مفاد این قطعنامه است.

دبیر ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت ریزگردها درباره دیگر اقدامات انجام شده برای مقابله با ریزگردها گفت: جلسات دوجانبه و چند جانبه با مقامات سوریه، عراق، عربستان، ترکمنستان، قطر و کویت برگزار کردیم و توافقات را اجرایی کردیم. با این کشورها در زمینه مدیریت گرد و غبار در دستور کار ما قرار دارد.

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به عدم اجرای توافقات قبلی در سال های اخیر به دلیل شرایط منطقه، چه اقداماتی برای اجرای توافقات صورت گرفته با کشورهای همسایه در زمینه مدیریت گرد و غبار انجام داده اید؟ وی می گوید: پس از توافق با کشور عراق، گروهی از اعضای ستاد ملی مقابله با گرد و غبار با مسئولیت من به عراق سفر کردند و از چندین استان دیدن کردند. در نتیجه این سفر تفاهم نامه دیگری بر روی تفاهم نامه قبلی منعقد شد. بر اساس این تفاهم نامه، چند استان ایران و عراق برای اجرای آزمایشی طرح کنترل گرد و غبار انتخاب شدند. در ایران استان های ایلام و خوزستان و در عراق چهار استان واسط، دی کار و مشانی تعیین شده اند و اقدامات مشترکی در این استان ها انجام خواهیم داد. برای اجرای اقدامات لازم در این استان ها در ایران مطالعاتی انجام شده و برنامه ریزی هایی صورت گرفته و در حال تخصیص اعتبار برای اجرای آنها هستیم.

طهماسبی بیرقانی درباره اقدامات انجام شده در عراق پس از امضای تفاهم نامه می گوید: از مرداد ماه سال گذشته پیگیری های متعددی انجام شده و بیش از 10 مکاتبه از طریق وزارت امور خارجه داشته ایم، حتی یک هیئت عراقی نیز این موضوع را انجام داده است. برای سفر به ایران و گزارش عملکرد خود در استان های آزمایشی، اما در نهایت این سفر لغو شد. دو بار دیگر برای این سفر پیشنهاد داده ایم.

دبیر ستاد ملی مدیریت و هماهنگی مدیریت گرد و غبار افزود: در نظر داریم از این روش برای همکاری با ترکمنستان در شمال شرق کشور برای مدیریت طوفان های گرد و غبار استفاده کنیم.

وی در خصوص دیگر اقدامات ایران برای مقابله با پدیده گرد و غبار گفت: به پیشنهاد ایران 21 تیرماه به عنوان روز جهانی مقابله با طوفان گرد و غبار در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با اجماع اعضا امسال برای بزرگداشت این روز تصویب شد. به همین مناسبت یک برنامه ملی و چندین برنامه استانی برای معرفی مسئولین و آموزش عموم اجرا خواهیم کرد.

دبیر ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت مقابله با پدیده گرد و غبار می افزاید: در شهریورماه کارگاه آموزشی مشترکی را با حضور نمایندگان ارشد کشورهای ذی نفع از جمله کشورهای حوزه خلیج فارس، غرب برگزار خواهیم کرد. و جنوب غربی، و شرق و شمال شرق. به این ترتیب نمایندگان کشورهای سوریه، عراق، بحرین، امارات، کویت، قطر، عربستان سعودی، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان و ازبکستان در این کارگاه حضور خواهند داشت و پیرامون اجرای برنامه های عملیاتی مندرج در بیانیه های دو کشور برگزار می شود. جلسات اجلاس تهران و قطعنامه مجمع عمومی کشورهای درگیر خواهد بود

حزب گرایی در میان برخی از اعضای ستاد ملی مقابله با گرد و غبار

در حالی که شعار سازمان حفاظت محیط زیست در هفته محیط زیست «سهم من در تداوم حیات» است. طهماسبی بیرگانی درباره نقش انسان در کاهش اثرات خشکسالی و گرد و غبار می گوید: اگرچه برخی عوامل طبیعی باعث تشدید گرد و غبار می شود و باید مورد توجه قرار گیرد، اما عوامل انسانی در تشدید و تکرار گرد و غبار توسط استفاده کنندگان تاثیرگذار است، سیاست گذاران و برنامه ریزان نقش ریزگرد را در نظر می گیرند. هر دو عامل سوءمدیریت منابع آب، خاک و گیاهی در هر دو بخش سیاست گذاری، برنامه ریزی و عملیات مربوط به کارکنان و اعضای ستاد ملی مقابله با گرد و غبار و کارگروه تخصصی است.

دبیر ستاد ملی هماهنگی سیاست ها و مدیریت مقابله با پدیده گرد و غبار می افزاید: در تمامی سیاست ها، راهبردها و برنامه های ابلاغی ستاد ملی به این معضل توجه کرده ایم و از نهادها خواسته ایم ظرفیت مردم را در نظر بگیرند. تا برنامه های خود را در این زمینه طراحی و اجرا کنند

وی درباره «بخش گرایی» برخی از اعضای ستاد ملی مقابله با گرد و غبار در استفاده از منابع آبی می گوید: بنده وضعیت فعلی را تایید نمی کنم و باید تلاش کنیم که بخشی گرایی را کاهش دهیم، البته این وضعیت خاص نیست. کشور ما بر اساس مطالعات انجام شده در اکثر کشورها، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، تفاوت هایی بین دستگاه ها وجود دارد. کنوانسیون مبارزه با بیابان زایی در سال 1973 تصویب شد، اما نابرابری بین نهادها یکی از دلایل اصلی موفقیت کمتر آن بود، اما باید هر روز برای کاهش این شکاف تلاش کرد.

طهماسبی بیرگانی در پایان درباره راهکارهای کاهش بهره وری حوزه در حوزه مقابله با گرد و غبار می گوید: یک سری سیاست ها و راهکارها را در ستاد ملی مقابله با گرد و غبار تعریف کردیم و برنامه عملیاتی هر نهاد را در سطح کلان تعریف کردیم. در اولین جلسه 1401 مورد تصویب و به دستگاه ها گزارش شد. در حال حاضر آرزوهای ما بر اساس همین سیاست ها و راهبردها است. باید بین دستگاه ها هم افزایی وجود داشته باشد. تا زمانی که هم افزایی به یک فرهنگ تبدیل نشود، نمی توان انتظار داشت که بخش گرایی به طور کامل حل شود. اگرچه ساختارهای سازمانی در کشور عموماً جزئی تلقی می‌شوند و در نتیجه بودجه‌بندی و تخصیص اعتبارات عاملی برای تسریع و تسهیل اقدامات تلقی می‌شود، اما در این شرایط طبیعی است که نتیجه به سمت سوگیری پیش برود.

انتهای پیام