در دهههای ۷۰ و ۸۰ همین سده در تبریز، تهران و جلفای نو نخستین نمایشهای مدرسهای ارائه گردید. نخستین کتابخانه مستقل در سال ۱۸۷۷ میلادی در ناحیه قلعه (قالا) تبریز بنا شد. فصلنامه فرهنگی پیمان. سال هشتم (۲۸). فصلنامه فرهنگی پیمان. سال چهاردهم (۵۴). کارخانه چرم در سال ۱۹۴۰ میلادی در شهر تبریز تأسیس شد. این کارخانه در امر تهیه آرد فعالیت میکرد در سال ۱۹۳۰ میلادی در تبریز توسط برادران «آراکلیان، هایراپتیان، هاروتونیان، ملیک خانیان» تأسیس شد. گورگن زرگریان در سال ۱۹۳۵ میلادی در شهرستان فریدن به دنیا آمد؛ وی در سال ۱۹۶۱ میلادی کارگاه تراشکاری و ماشینسازی خود را تأسیس و به طراحی و ساخت و تعمیر ماشین آلات صنایع صابونسازی و شکلاتسازی پرداخت. هراند هامبارسومیان در سال ۱۹۲۴ میلادی در انزلی به دنیا آمد؛ وی یکی از بنیانگذاران صنعت سنگ بری و موزائیکسازی در ایران است. در سال ۱۳۱۵ خورشیدی رضاشاه پس از ملاقات با مصطفی کمال آتاترک دستور داد کلیه مدارس ارمنیان در سراسر ایران تعطیل شوند از سال ۱۳۲۲ خورشیدی مدارس ارمنیان بازگشایی شد. در تابستان سال ۱۳۲۳ خورشیدی با تلاش ۱۲۱ تن از اعضای مؤسس باشگاه ورزشی آرارات در تهران تأسیس شد.
پس از اتمام تحصیلات در سال ۱۲۸۳ خورشیدی (۱۹۰۴ میلادی) در شهرهای رشت و تبریز اقدام به تدریس موسیقی و تشکیل گروه سرایندگان از دانش آموزان و اجرای کنسرتهای مختلف کرد. تاریخ فرهنگ ارمنیهای ایران به سدههای پیش بازمیگردد، اما ادبیات ارمنیهای ایران از سال ۱۹۲۰ میلادی رشد چشمگیری داشته که منجر به تشکیل گروههای ادبی و سازمانهای نشر کتاب شدهاست. در این سال به همت سندیکای رانندگان ارمنیهای تبریز باشگاه فرهنگی ورزشی به نام «ساسونتسی داوید» تأسیس گردید که به اختصار (س-د-م) گفته میشد. از ادغام پنج باشگاه فرهنگی در سال ۱۹۴۴میلادی (باشگاه فرهنگی نوجوانان ارمنی) تأسیس شد. شمار ارمنیان ساکن تبریز (بنابر آمار آلمار هوسپیان) در سال ۱۸۳۲ میلادی ۵۰۰ خانواده در تبریز زندگی میکردند که در سال ۱۸۳۸ میلادی به ۵۸۰ خانواده، شامل ۲٬۵۸۰ نفر رسید. نور هاسکر (خوشههای نو) در نشریات ارمنی ایران و در روزنامه فارسی (راهنمای زندگی) به چاپ رسیدند. دوم. قاهره: چاپ نور آستق. ج. دوم. سالنامه رافی. تئاتر ارمنی ایران در اواخر سده نوزدهم تولد یافت. ماسحیان در ادبیات از نظر ترجمه آثار ویلیام شکسپیر به زبان ارمنی مشهور است هنوز هم پس از گذشت حدود یک سده ترجمههای او نظیر ندارد.
طی سالهای ۱۹۲۷-۱۹۳۱ میلادی نشریه ای به زبان ارمنی در تهران منتشر نشد در ۱۹۳۱ میلادی/۱۳۱۰ خورشیدی هفتهنامه آلیک آغاز به کار کرد. گالوست خانیان، متولد ۱۹۱۰ میلادی تهران، از آثار وی میتوان به «مجموعه اشعار با تمام وجود» و «کتاب سلام بر تو ای انسان» اشاره نمود، او از بنیانگذاران انجمن ملی و فرهنگی ارمنیان بود. این باشگاه به (باشگاه جوانان ارمنی) تغییر نام داد که بعداً به (باشگاه فرهنگی ورزشی آرارات) تبدیل شد. ارامنه تهران باشگاه (دورک آنگق) را بنیان نهادند و سپس چند باشگاه فرهنگی و ورزشی نیز تأسیس شدند. لوون گریگوریان در سال ۱۲۹۶ خورشیدی (۱۹۱۷ میلادی) در مدرسه مرکزی خلیفهگری ارامنه تبریز یک گروه کر چهارصدایی تشکیل داد و همچنین گروه موسیقی مجلسی را تأسیس کرد که مدت ۳۰ سال رهبری آن را به عهده داشت. در تبریز قبل از سال ۱۳۲۲ خورشیدی بهطور پراکنده در مدارس و در گروههای پیشآهنگی وجود داشتهاست. در سال ۱۹۳۵ میلادی گروههای ادبی تشکیل شد که از میان آنان میتوان به گروه (نورآج) به معنی (برگ نو)، اشاره نمود؛ که تا سال ۱۹۷۵ میلادی در صفحات نشریه آنان آثاری با ارزش به زبان ارمنی به چاپ میرسید. پس از چندی تئاتر از حیطه مدارس بیرون آمده در انجمنها و گروههای نمایشی تبلور یافت.
در سال ۱۳۶۳ خورشیدی (۱۸۸۴ میلادی) ارمنیان در حوالی کارخانه بلورسازی، گذر محمدحسن کر، پاتوق نایب باقر، ساختمان جدیدی به سبک مدارس اروپایی بنا کردند ساختمان مدرسه افزون بر کلاسهای درس دارای یک تالار نمایش برای اجرای برنامههای تئاتر بود. در سال ۱۹۳۶ میلادی پس از اینکه مدارس به دستور رضا شاه تعطیل شد با کوشش (انجمن خیریه زنان ارمنی) کتابخانههای مدارس در یک جا متمرکز و ادغام شد. در دوران قاجار ارتباط هنرمندان ایران با هنرمندان اروپایی گسترده گشت، بهطوریکه در زمان حکومت شاه اسماعیل به تشویق وی نقاشان هلندی با شاگردان ایرانی و ارمنی، کاخ چهلستون و سردر بازار قیصریه را نقاشی کردند. در سال ۱۳۰۴ خورشیدی (۱۹۲۵ میلادی) مدرسه دارای مهد کودک، آمادگی و مقطع ابتدایی بود که در زمان مدیریت آقای هامبار سوم دردریان، کلاسهای فوق تا کلاس هشتم ارتقاء داده شد. وی کتابهایی از والتر اسکات، میخائیل لرمونتوف، مولیر، لرد بایرون را به ارمنی ترجمه نمود و از سال ۱۹۱۲م به ترجمه آثار برگزیده ادبیات ایران پرداخت. این گروه همچنین با ترجمه آثار فارسی و خارجی و نقدهای ادبی نقش بسزایی در شناساندن آثار ادبی به زبانهای دیگر داشت.
اگر دوست دارید این نوشتار را داشته باشید و مایل به دریافت اطلاعات بسیار بیشتر در مورد معلم خصوصی هندسه یازدهم لطفا به بازدید از وب سایت ما.
